Οι Άγιοι Μάρτυρες Βασιλίσκος, Ευτρόπιος και Κλεόνικος από την Αμάσεια του Πόντου
Ο βίος και το μαρτύριο των Αγίων Μαρτύρων Ευτροπίου Βασιλίσκου και Κλεονίκου των εξ Αμασείας Πόντου. Οι Άγιοι Μάρτυρες Βασιλίσκος, Ευτρόπιος και Κλεόνικος κατάγονταν από την Αμάσεια του Πόντου και έζησαν κατά τους χρόνους του αυτοκράτορα Μαξιμιανού (286-305 μ.Χ.).
Ήταν στρατιώτες και συγγενείς του Αγίου Θεοδώρου του Τήρωνος. Ως Χριστιανοί διαβλήθηκαν στον ηγεμόνα Ασκληπιόδοτο, ο οποίος τους συνέλαβε και τους βασάνισε σκληρά. Όμως οι Μάρτυρες, αφού παρουσιάσθηκε σε αυτούς ο Κύριος και ο Άγιος Μεγαλομάρτυρας Θεόδωρος, έγιναν υγιείς. Μέσα στη φυλακή οι τρεις νέοι δεν έχασαν ούτε το θάρρος ούτε την πίστη τους. Αντιθέτως εξακολούθησαν να λατρεύουν τον Ένα και Αληθινό Θεό. Με το κήρυγμά τους και το παράδειγμα που προσέφερε το ήθος, η αντοχή και το θάρρος τους, οδήγησαν πολλούς συγκρατούμενους τους στην αληθινή πίστη. Ο Ασκληπιόδοτος πληροφορήθηκε την Χριστιανική δράση των τριών κρατουμένων και την επίδραση που ασκούσαν στους φυλακισμένους ειδωλολάτρες και διέταξε να τους οδηγήσουν και πάλι ενώπιόν του. Οι Άγιοι Μάρτυρες Βασιλίσκος, Ευτρόπιος και Κλεόνικος από την Αμάσεια του Πόντου. 
Ο ηγεμόνας τότε άρχισε να κολακεύει τον Άγιο Κλεόνικο, για να αρνηθεί την πίστη του Χριστού, υποσχόμενος δώρα και τιμές. Ο Άγιος όμως αφού γέλασε, χλεύασε την αρρώστια των ειδώλων. Και ενώ ετελείτο θυσία, με προσευχή κατέρριψε το είδωλο της Αρτέμιδος. Αμέσως ο ηγεμόνας έδωσε εντολή να βασανισθούν. Τότε ο Κύριος εμφανίσθηκε στους τρεις νέους και στο πλήθος των ειδωλολατρών, οι οποίοι παρακολουθούσαν το μαστίγωμα των Χριστιανών, έχοντας στο πλευρό Του τον Άγιο Μεγαλομάρτυρα Θεόδωρο. Οι τρεις Χριστιανοί αξιώθηκαν της θαυματουργικής ιάσεως των τραυμάτων τους, ενώ πολλοί ειδωλολάτρες που είδαν το θαύμα, βαπτίσθηκαν Χριστιανοί. Ο Ασκληπιόδοτος όμως όχι μόνο δεν άλλαξε στάση, αλλά διέταξε να αποκεφαλισθούν όλοι οι νεοφώτιστοι Χριστιανοί. Ο Ασκληπιόδοτος και οι ειδωλολάτρες, τυφλοί από οργή, διέταξαν τους δημίους να περιχύσουν τους τρεις Μάρτυρες με καυτή πίσσα. Όμως, νέα θαυματουργική ενέργεια από τη Θεία Χάρη δεν επέτρεψε οι πιστοί νέοι να πάθουν το παραμικρό, ενώ η καυτή πίσσα έπεσε και κατέκαψε τους δημίους. Όμως, ο σκληρόκαρδος ηγεμόνας δεν μπορούσε να δει την αλήθεια, η οποία παρουσιαζόταν μπροστά στα μάτια του. Έτσι, πρόσταξε την σταυρική καταδίκη του Ευτροπίου και του Κλεονίκου και τη φυλάκιση του Βασιλίσκου. Οι δύο νέοι πέρασαν την τελευταία νύχτα της ζωής τους προσευχόμενοι. Και πάλι ο Κύριος εμφανίσθηκε μπροστά τους, για να τους ενθαρρύνει. Στις 3 Μαρτίου του 308 μ.Χ., ο Ευτρόπιος και ο Κλεόνικος κοσμήθηκαν με τους στέφανους της αγιότητας και του μαρτυρίου διά του σταυρικού τους θανάτου. Ο Βασιλίσκος παρέμεινε έγκλειστος στη φυλακή, όπου και πέθανε μετά από μερικά χρόνια, κερδίζοντας την αιώνια ζωή.
Ἀπολυτίκιον. Ἦχος δ΄. Ταχὺ προκατάλαβε
Τὸ τρίστοιχον ἄθροισμα, τῶν Ἀθλητῶν τοῦ Χριστοῦ, Εὐτρόπιον μέλψωμεν, σὺν Βασιλίσκῳ ὁμοῦ, τὸν θεῖον Κλεόνικον• οὗτοι γὰρ τῆς Τριάδος,
τὸ ὑπέρθεον κράτος, ἄθλοις ὑπερφυέσιν, ὡμολόγησαν πᾶσιν• ᾗ πάντοτε πρεσβεύουσι, σώζεσθαι ἅπαντας.
Κοντάκιον
Ἦχος δ'. Ἐπεφάνης σήμερον.
Ἁρμονίᾳ πίστεως συνδεδεμένοι, τοῦ ἐχθροῦ διέλυσαν, τάς παρατάξεις ἐμφανῶς, σύν Εὐτροπίῳ Κλεόνικος, καί Βασιλίσκος γενναίως ἀθλήσαντες.
Στίχοι εις τον Eυτρόπιον
Ὁ χρηστὸς ἡμῖν Εὐτρόπιος τοὺς τρόπους,
Ἐφεῦρε Χριστὸν καὶ τέλους διὰ ξίφους.
Ἐν ξύλῳ Εὐτρόπιος σταυροῖο τρίτῃ προσεπήχθη.
Στίχοι εις τον Kλεόνικον
Καὶ Κλεόνικος εὐκλεᾶ νίκην ἔχει,
Σταυρῷ κρεμασθείς, ὡς Χριστός μου πάλαι.
Στίχοι εις τον Βασιλίσκον
Εἱρκτὴν τὸ σῶμα καὶ πρὸ τῆς .εἱρκτῆς ἔχων,
Εἱρκτῶν λυτροῦται Βασιλίσκος ἐκ δύο.
Ὁ Βασιλίσκος ἐκτομῇ δοὺς τὴν κάραν,
Πατεῖ νοητοῦ βασιλίσκου τὴν κάραν.
Εἰκάδι δευτερίῃ Βασιλίσκος φάσγανον ἔτλη
Πηγή: Αγιολόγιο της Ορθοδοξίας Χρήστου Δ. Τσολακίδη
Ποντιακή Ιστορία & Λαογραφία - Βασίλειος Β. Πολατίδης - www.kotsari.com
