Ο Κανναβούρης - Εορτασμός της Μεσοπεντηκοστής στο Καδήκιοϊ της Αμισού

Written by Πολατίδης Βασίλειος. Posted in Ήθη, έθιμα, δρώμενα, θρύλοι και παραδόσεις

Το Καδήκιοϊ είναι κωμόπολι με περίπου 300 περίπου οικογένειες οι οποίες μιλούσαν την ελληνική γλώσσα. Απ την Αμισό (Σαμψούντα) απείχε 25 λεπτά της ώρας.

Οι κάτοικοι του Καδήκιοϊ γνώριζαν απο την παράδοση τους ότι προέρχονταν απ την κατεστραμμένη αρχαία Αμισό (Καρά Σαμψόν) και εξάγεται το συμπέρασμα ότι αυτή η ιδιαίτερη αξίωση τους είναι ισχυρή καθώς κανέναν άλλο χωριό ή κάτοικοι άλλων χωριών πέριξ της Αμισού δεν διατηρούσαν παρόμοια αξίωση. Δικαίως συνέβαινε κάτι τέτοιο καθώς οι λοιποί Έλληνες απ τα περίχωρα της Αμισού είναι μαρτυρημένο ότι προέρχονταν από εσωτερική μετανάστευση απ την επαρχία της Χαλδίας ή της Τραπεζούντας καθώς αυτό αποδεικνύεται και απο το γλωσσικό ιδίωμα που λαλούσαν. Η γλώσσα που μιλούσαν οι κάτοικοι του Καδήκιοϊ είναι πολύ διαφορετική από εκείνη των πέριξ περιοχών καθώς αποδεικνύεται λεπτότερης καταγωγής. Το Καδήκιοϊ καλείτο απ' τους κατοίκους του ως Άνω Αμισός. Εικοσιπέντε (25) ημέρες μετά την λαμπρή ημέρα του Πάσχα δηλαδή την περίοδο της Μεσοπεντηκοστής συνέβαινε λαμπρή πανήγυρις η οποία αξίζει να καταγραφεί και να διασωθεί έστω και ως διήγηση καθώς τα τελευταία χρόνια παρακμάζει και κινδυνεύει να εκλείψει οριστικά ως επακόλουθο της ψυχρότητας και αδιαφορίας των ανθρώπων για τα αρχαϊκά (για τις παλιές συνήθειες). Η εορτή αυτή είχε ως εξής : 2-3 ημέρες πριν την εορτή της Μεσοπεντηκοστής όλος ο γυναικείος πληθυσμός της κωμοπόλεως κάθε τάξης και ηλικίας οργανώνεται σε ομάδες και συνεργάζεται έχοντας διορίσει προηγουμένως μια αρχηγό ανά ομάδα και όμιλο. Οι άνδρες και οι έφηβοι αποκλείονταν με αυστηρότητα απ την πανήγυρη αυτή. Κάθε γυναικείο μέλος της κάθε ομάδας οφείλει να παραδώσει στην αρχηγό την προσωπική – οικογενειακή της συνεισφορά σε τρόφιμα: βούτυρο, ρύζι, κρέας, λάδι κτλ. Τα μέλη της κάθε οικογένειας δεν είναι υποχρεωμένα να ανήκουν στον ίδιο όμιλο (ομάδα). Τυχαίνει η μητέρα της οικογένειας να ανήκει σε άλλο όμιλο, η μεγάλη θυγατέρα σε άλλο όμιλο και η μικρή θυγατέρα σε άλλο όμιλο. Κάθε γυναίκα ή κορίτσι συντάσσεται με τον όμιλο της προτίμησης της που έχει να κάνει με την ηλικία των συμμετεχόντων ή με την προσωπική φιλία. Εντός της κάθε οικίας μπορούμε να πούμε ότι τα τρόφιμα ουσιαστικά “λεηλατούνται” χάριν της επιτυχίας της εορτής. Την ημέρα της εορτής όλα τα μέλη του κάθε ομίλου μαζεύονταν στο σπίτι της αρχηγού όπου συγκέντρωναν όλα τα τρόφιμα. Υπό την αρχηγία της αρχηγού όλος ο όμιλος ξεκινούσε για την εξοχή μαζί με τα τρόφιμα και ως μέρος εξοχής προτιμούσαν τους αμπελώνες και άλλα παρόμοια μέρη όπου ο όμιλος θα μπορούσε να προφυλαχτεί από επικείμενη βροχή. Στον κάθε όμιλο παρεισέφρησαν πάντοτε ως αμανίτες (φύτρωναν σαν μανιτάρια) αγόρια ηλικίας 10-12 ετών, στα οποία φορτώνονταν τα τρόφιμα, οι τάπητες και άλλα χρειώδη. Όταν όλος ο όμιλος έφτανε στον προκαθορισμένο τόπο και μετά από σύντομη ανάπαυση τότε η αρχηγός μοίραζε την εργασία σε όλα τα μέλη. Τα πιο παλιά και έμπειρα μέλη επιφορτίζονται με την προπαρασκευή του φαγητού και το μαγείρεμα, άλλες ετοιμάζουν το τραπέζι ενώ τα παιδάκια με τα μικρότερα κορίτσια ετοιμάζουν τον “κανναβούρην”.
Τι είναι όμως ο Κανναβούρης; Είναι ονομασία που φαίνεται να παράγεται απ τη λέξη κάνναβις και σημαίνει το πρώτο σχεδίασμα – το πρώτο σχέδιο ενός γλύπτη ή ζωγράφου, και αφορούσε σε ένα χοντροειδές (χοντροκομμένο) ανθρώπινο ομοίωμα από πηλό το οποίο το καλλώπιζαν με λουλούδια σαν να το ετοίμαζαν για κηδεία. Τελούσαν με επιμέλεια κάθε ιεροτελεστία της κηδείας ακόμη και κόλλυβα έφτιαχναν και όλα χαρακτηρίζονταν απ το στοιχείο της παρωδίας. Ρόλο ιερέων και ιεροψαλτών έπαιζαν τα παιδία τα οποία σαν με θεατρικότητα φορούσαν δήθεν ιερατικές στολές και με αυτοσχέδιες ψαλμωδίες ξεκινούσαν την εκφορά του νεκρού. Οι πιο ηλικιωμένες γυναίκες του ομίλου παρακολουθούσαν τα τεκταινόμενα της δήθεν κηδείας γελώντας γοερώς μέχρι δακρύων. Αυτοί οι ψεύτικοι θρήνοι προκαλούν ευχάριστη διάθεση και ειρωνική ευθυμία με μεγάλη επιθυμία για ασταμάτητα γέλια που κορυφώνονταν όταν συναντιόντουσαν μεταξύ τους οι κηδείες των διαφόρων ομίλων. Μετά την κηδεία και την διανομή των κολλύβων όσοι παρίσταντο στην εκφορά του Κανναβούρη, επιστρέφουν μαζί με τους ιερείς του ψάλτες και τους νεκροθάφτες στο σημείο συνάντησης του ομίλου εκεί απ όπου είχαν ξεκινήσει δηλαδή, οπότε όλος ο όμιλος ξεκινά τη διανομή του φαγητού. Η υπόλοιπη ημέρα περνά με χορούς και τραγούδια ως το απόγευμα οπότε με την ίδια ευθυμία κάθε όμιλος επιστρέφει στην κωμόπολη, στις εργασίες και στις συνήθειες του. Η γιορτή αυτή όπως περιγράφεται ανωτέρω έχει ομοιότητα με την εορτή των Αδωνίων που τελούνταν απ τους Αθηναίους, οι οποίοι κατασκεύαζαν είδωλο του Αδώνινος κι αφού έκλαιγαν τον θάνατο του, μετά πανηγύριζαν την ανάσταση του απ τους νεκρούς.