Το χωρίον Άκτας̆ (Άκτας) του Άκ Δαγ Μαδέν
Το χωρίον Άκτας̆ βρίσκεται στα νοτιο-δυτικά του Μαδέν και σε απόσταση δεκαπέντε (15) χιλιομέτρων, στο μέσον περίπου της απόστασης μεταξύ Χάλχατζη και Μπάσ̆-Τσ̆ατάκ. Κατοικήθηκε το 1850.
Τα γύρω βουνά είναι το Καράτζιγερετ, ο Άγιος Παύλος, το Σεριγλή και το Ναλπά Ντάγ. Πολύ κοντά στο χωριό πηγάζει το ποτάμι Κοντελέ. Το χωρίον Άκτας του Άκ Δάγ Μαδέν (βίντεο). Απέναντι από το ποτάμι προς τα νότια βρίσκεται το ψηλότερο βουνό με την κορυφή Ακ Δάγ (λευκό όρος) από την οποία έλαβε την ονομασία της όλη η γύρω περιοχή και είναι γνωστή ως Ακ Δάγ Μαδέν (το μεταλλείο του λευκού όρους). Το Άκτας̆ κατοικήθηκε από εξήντα (60) οικογένειες και υπήρξε εξαίρετο θέρετρο ενώ είχε ανεπτυγμένη τη γεωργία και την κτηνοτροφία. Ο Ιερός Ναός του χωριού ετιμάτο στη μνήμη του Αγίου Ιωάννη. Ιερεύς ήταν ο παπα-Χριστόφορος Αντωνιάδης. Ο Άκτας̆ είχε πολλά εξωκλήσια: του Αγίου Γεωργίου, της Αγίας Μαρίνας, του Αγίου Παύλου, του Αγίου Κωνσταντίνου και της Αναλήψεως όπου γινόταν μεγάλο πανηγύρι. Το σχολείο είχε μικρό διδακτήριο ενώ το νεοανεγειρόμενο δεν περατώθηκε ποτέ λόγω των πολεμικών γεγονότων και της ανταλλαγής των πληθυσμών. Δάσκαλοι ήταν ο Γ. Παμπουκίδης από το Μαδέν καθώς και ο Παναγιώτης και Θεόδωρος Κοχλιαρίδης. Πρόεδροι του χωριού ήταν ο Γεώργιος Χατζόπουλος, ο Χριστόφορος Χατζηγεώργιος και ο Ιωάννης Καβαζίδης. Όπως αναφέραμε παραπάνω το χωριό ήταν εξαιρετικό θέρετρο και ως εκ τούτου, το καλοκαίρι συγκέντρωνε πολλούς παραθεριστές και ποίμνια νομάδων με χιλιάδες αιγοπρόβατα. Το χωριό λεηλατήθηκε τρείς φορές από τσέτες και ληστές. Οι κάτοικοι του χωριού σχεδόν γυμνοί περιφέρονταν στα πυκνά δάση τα οποία κατά την εποχή της σφαγής των Αρμενίων έγιναν ασφαλές καταφύγιο γι’ αυτούς και σώθηκαν πάρα πολλοί με τρόφιμα από τα γύρω χωριά. Τις πληροφορίες αυτές τις έλαβε ο συγγραφέας κ. Γεώργιος Φωτιάδης από τον Ιάκωβο Ιακωβίδη, κάτοικο Σκοτούσας Σερρών ο οποίος γεννήθηκε το 1890 στο Τσιάτ το οποίο απέχει τριάντα (30) χιλιόμετρα από το Άκτας̆, ενώ το 1908 εγκαταστάθηκε στο Άκτας̆. Μέχρι το 1917 ήταν βοσκός. Από το 1917 ως το 1924 βγήκε στο βουνό όπου μαζί με άλλους πατριώτες σχημάτισαν αντάρτικα σώματα κι έκαναν εφόδους σε τουρκικά χωριά. Το 1924 κατέφυγε στην Ελλάδα κι εγκαταστάθηκε στο χωριό Σκοτούσα Σερρών όπου εργάζεται παρά τα 82 του χρόνια και χαίρει εκτίμησης μεταξύ των παλαιών και νέων συγχωριανών του. Ακ Δάγ Μαδέν (AkDagMadeni) - Ιστορία - Λαογραφία - Πολιτισμός
Ποντιακή Ιστορία & Λαογραφία – Βασίλειος Β. Πολατίδης – www.kotsari.com
