Ελευθέριος Τομπούλης (Τομόπουλος) ο Κερασούντιος 1867 – 1951.

Ο Ελευθέριος Τομπούλης, όπως αναφέραμε στο αφιερωματικό μας άρθρο για τον βίο και τα έργα του Αριστείδη Δεληκάρη, υπήρξε κουμπάρος του. θεωρείτο μεγάλος εξαγωγέας φουντουκιών της Κερασούντας και η εταιρεία του είχε την φίρμα : “Αδελφοί Τομοπούλου”. Διατηρούσε γραφεία στην Κερασούντα και στα Κοτύωρα και συνεργαζόταν με πολλά άλλα της Ευρώπης και κυρίως της Τεργέστης, της Μασσαλίας, του Αμβούργου και του Βερολίνου. Θεωρείτο από τους πλέον πλούσιους Έλληνες της Κερασούντας. Προσέφερε δε αφειδώς μεγάλα χρηματικά ποσά για την ενίσχυση της ελληνικής κοινότητος αλλά και για τον ελληνικό στόλο. Επρόκειτο για άνθρωπο ευγενή, μεγαλόψυχο, φιλοπρόοδο και φιλόμουσο.

Πλήρωνε τα εισιτήρια (εκπαιδευτικά τέλη) πλείστων όσων φτωχών παιδιών που φοιτούσαν στα ελληνικά σχολεία. Μαζί με την ελληνική κοινότητα ενίσχυε όλους τους αριστούχους μαθητές που στέλνονταν για σπουδές στην Ευρώπη. Πολλούς εξ’ αυτών όταν επέστρεφαν απ' τις σπουδές τους, τους προσλάμβανε στα γραφεία του με ψηλό μισθό. Συνέβαλε τα μέγιστα στην ανέγερση του Αρρεναγωγείου της Κερασούντας το οποίο υπήρξε εφάμιλλο πολλών άλλων ευρωπαϊκών και όταν αναγγέλθηκε η απόφαση των συμμάχων να ιδρύσουν ανεξάρτητο Ποντιακό Κράτος κατά τη συνθήκη των Σεβρών, ο Κερασούντιος Γεώργιος Βαλαβάνης ανάρτησε την Ελληνική Σημαία. Η ενέργεια του αυτή συντέλεσε στην εκτέλεση του αργότερα απ’ τους δήμιους του Τοπάλ οσμάν. Συμμετείχε ενεργά και στην ανέγερση του Παρθεναγωγείου της πόλης, εφάμιλλου του Αρρεναγωγείου, το οποίο όμως δεν αποπερατώθηκε λόγω των θλιβερών γεγονότων που μεσολάβησαν.
Ο Τομπούλης προ του Α’ παγκοσμίου πολέμου, ξεκινώντας από την ιδέα του συμπατριώτη του Κωνσταντίνου Κωνσταντινίδη (για τον οποίο έχουμε κάνει αναφορά σε σχετικό μας άρθρο) γιού του Καπετάν Γιώργη πασά που ζούσε στην Μασσαλία, ο οποίος είχε προτείνει να δημιουργηθεί με δικές του δαπάνες ναυτική σχολή στην Κερασούντα, συνέστησε στους Κερασούντιους να επιδοθούν στην ναυτιλία αγοράζοντας αρχικά το πλοίο Κράγιοβα. Όταν κηρύχθηκε ο πόλεμος, πρόλαβε να μεταφέρει με το πλοίο του ένα φορτίο ζάχαρης και κάλεσε τους ρωμιούς της πόλης να εφοδιαστούν καθώς όπως τους δήλωσε, θα ήταν το τελευταίο φορτίο που θα έφτανε στην Κερασούντα και “να μην αναμείνουν άλλο εις το μέλλον” προφητεύοντας τα τραγικά γεγονότα που θα επακολουθούσαν. Ο Τομπούλης συνελήφθη απ τους δήμιους του Οσμάν πασά, υποβλήθηκε σε βάναυσους ραβδισμούς (μαστίγωμα) και φυλάκιση. Σώθηκε χάρις σε έναν τούρκο φούρναρη γείτονα του, ο οποίος όταν κάηκε ο φούρνος του λόγω μιας πυρκαγιάς, ο Τομπούλης τον είχε βοηθήσει οικονομικώς να τον ξαναχτίσει. Εκείνος ο τούρκος όταν έμαθε για την σύλληψη και φυλάκιση του Τομπούλη, έτρεξε στον αδερφό του Οσμάν πασά παρακαλώντας να μεσολαβήσει για την αποφυλάκιση του Ελευθέριου. Όταν απελευθερώθηκε ο Τομπούλης, φυγαδεύτηκε στο ελληνικό πλοίο “Ματθαίος” που ήταν αγκυροβολημένο στο λιμάνι της Κερασούντας στο οποίο ο πλοίαρχος ήταν φίλος του. Εκεί κατέφτασε λίγο μετά ο γιός του Τοπάλ οσμάν με σκοπό να τον απαγάγει. Ο πλοίαρχος όμως είχε προλάβει να τον κρύψει καλά στην καμπίνα του μαζί με άλλα γυναικόπαιδα και με αυτόν τον τρόπο κατάφερε να σωθεί.

Πηγή : Ελένη Δεληκάρη, Αθήνα, 1982 - Ποντιακή Ηχώ, τεύχος 2ον

Ποντιακή Ιστορία & Λαογραφία - Βασίλειος Β. Πολατίδης - www.kotsari.com